Bakan kendi yetkisini devrediyor

Adalet Bakanlığı'nın hazırladığı HSYK yasa tasarısı ön taslağında, bakan ve müsteşarın pek çok yetkisi HSYK Genel Kurulu'na devrediliyor. Bakan'ın tek başına aldığı kararlara da yargı yolu açılıyor

LÜTFİ KAPLAN ANKARA

Adalet Bakanlığı'nın hazırladığı Hakimlar ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) yeni yapısına ilişkin düzenlemeleri içeren kanun tasarısı ön taslağında Adalet Bakanı'na ait bazı yetkiler Kurul'a devredilirken, Bakan kararları da yargı denetimine açık olacak. Adalet Bakanı'nın hakim ve savcılarla ilgili soruşturmalarda izin verme yetkisi 3. Daire ile paylaştırılıyor. 3. Daire soruşturma önerecek, bakan da olur verecek. Ancak Bakanın kararı yargı denetimine tabi olacak.

TÜM ELEŞTİRİLER BOŞA ÇIKTI 

Ön taslakta referandum sürecinde HSYK'nın yapısıyla ilgili getirilen eleştirilerin yanıtları açıkça yer alıyor. Meslekten ihraç kararlarına itiraz hakkı getirilmesi, Adalet Bakanı'nın yetkilerini sınırlandırması, 15 gün kesintisiz devamsızlık yapan üyenin üyeliğinin düşürülmesi, seçilen üyenin yakınlarının da mal varlığını bildirmesi gibi yenilikler dikkat çekiyor. Taslağa göre HSYK, 22 asıl, 12 yedek üyeden oluşan, idari ve mali özerkliğe sahip bir kamu tüzel kişiliği bulunacak ve Adalet Bakanlığı ile ilişkili olacak. 3 daire halinde çalışacak kurula Adalet Bakanı başkanlık edecek. Adalet Bakanlığı Müsteşarı kurulun tabii üyesi olacak, Müsteşar bulunmadığı zaman kendisine vekalet eden kişi kurul toplantılarına katılacak.

ÖN TASLAK 20 YERE GÖNDERİLDİ

Taslak metin, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Sayıştay, Yüksek Seçim Kurulu, Türkiye Adalet Akademisi, Yükseköğretim Kurulu, Türkiye Barolar Birliği ve Türkiye Noterler Birliği ile ilgili kurum ve kuruluşlar olmak üzere 20 yere gönderildi. Görüş ve öneriler alındıktan sonra taslağa son şekli verilecek.

HSYK; Adalet Bakanı, Adalet Bakanlığı Müsteşarı, Cumhurbaşkanınca seçilecek 4 asıl, Yargıtay'dan seçilecek 3 asıl ve 3 yedek, Danıştaydan seçilecek 2 asıl ve 2 yedek, Türkiye Adalet Akademisinden seçilecek 1 asıl ve 1 yedek, birinci sınıf olan adli yargı hakim ve savcıları arasından seçilecek 7 asıl ve 4 yedek ile birinci sınıf olan idari yargı hakim ve savcıları arasından seçilecek 3 asıl ve 2 yedek üyeden oluşacak.

HSYK'nın hesabını bakan verecek

Adalet Bakanı Sadullah Ergin, Ankara Sanayi Odası (ASO) Meclis Toplantısı'nda Türkiye'de güven veren bir adalet sisteminin bulunmadığını, bu yüzden hukuk alanında reformlar yaptıklarını söyledi. Ergin, ?Türkiye'nin maalesef oturmuş, güven veren, demokratik bir yapısı yok. Güven veren bir altyapı için çalışıyoruz. Sistemin aksayan yanları var, her şey dört dörtlük değil ama istikametimiz demokratik bir ülke, hukuk devleti. Korku düşüncesi biraz da bilgi kirliliğinden kaynaklanıyor? dedi.

Ergin, Adalet Bakanı'nın HSYK'daki varlığının sembolik olduğunu belirterek şunları söyledi: ?HSYK Genel Kurulu'nda Bakan itiraz merci. Parlamenter sistem hesap verme üzerine kurulu. Adalet hizmetlerinin yürütülmesiyle ilgili bir gensoru olması halinde bu hesabı kim verecek? Yargıtay ya da Danıştay başkanı mı? Bunlar değerlendirilince, Kurul'un yeni yapısında Bakan'ın yer alması gerekti. Kurulda Bakan'ın yer alması semboliktir.?

Ergin ASO'dan ayrılırken de HSYK ön taslağının gönderildiği yerlerden görüşlerini 10 gün içinde vermelerini istedi.

Bakanın da müsteşarın da yargıdaki etkisi azaltılıyor

HSYK Başkanı olan Adalet Bakanı'nın hakim ve savcılarla ilgili soruşturmalarda izin verme yetkisi 3. Daire ile paylaşılıyor. Hakim ve savcılarla ilgili soruşturmayı 3. Daire önerecek, bakan da olur verecek. Ancak Bakanın verdiği olur da yargı denetimine tabi olacak.

HSYK'nın seçimle gelen üyeleri görevlerine izinsiz, mazeretsiz ve kesintisiz olarak 15 gün, ya da bir yıl içinde 30 gün süre ile devam etmemeleri halinde, Genel Kurul'un üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararıyla ilişiği kesilecek.

Hakim ve savcıların denetim ve disiplin işlemleri İkinci ve Üçüncü Daire tarafından yürütülecek. Adalet Bakanlığı Müsteşarı 1. Daire'de görevlendirildiği için yürütmenin denetim ve disiplin işlemleri aracılığıyla etkili olmasının önü kapatılmış oldu.

Ön taslakta HSYK Başkanı sıfatıyla Adalet Bakanı'nın atamalarda geniş yetkiye sahip olacağı iddiası da havada kalıyor. Başkanın yetkisi neredeyse sıfırlanıyor. Bakan, sadece Genel Kurul tarafından teklif edilen üç aday arasından Genel Sekreteri atayacak.Diğer atamalarda HSYK Genel Kurulu yetkili olacak.

Teftiş Kurulu'nun Başkana bağlı olmayacak, 3. Daire gözetiminde Kurul adına çalışacak.

Müsteşarın toplantılara katılmaması halinde eskiden olduğu gibi Kurul'un çalışamaması söz konusu olmayacak.

Önemli hükümlerden biri de Bakanlığa bağlı Teftiş Kurulu'nun HSYK'ya bağlanması. Teftiş Kurulu müfettişlerine, daha önce Danıştay'ın iptal ettiği dinleme talebinde bulunma yetkisi yeniden verildi.

Kanunlarda açıkça Bakanlığa verilenler dışındaki hâkim ve savcıların tüm özlük işleri, HSYK tarafından yerine getirilecek.

Ön taslağa göre, Kurul üyeleri hakkında suç ya da disiplin soruşturması işlemleri, Genel Kurul tarafından yapılacak. Genel Kurul'un bu konularda yapacağı toplantılarına Adalet Bakanı katılamayacak ve oy kullanamayacak.

Başkan'ın tek başına yaptığı işlemlere ve verdiği kararlara karşı yargı yoluna gidilmesi mümkün hale getirildi.

Müsteşar, hiçbir şekilde Daire Başkanı ya da Başkanvekili de seçilemeyecek.

Meslekten çıkarma cezalarına karşı yargı mercilerine başvurulabilecek.

İlk günden 15 hakim ve savcı aday oldu

HSYK'daki 10 asıl ve 6 yedek üyelik için birinci sınıfa ayrılmış hakim ve savcılar arasından yapılacak seçimler için 15 isim YSK'ya adaylık başvurusu yaptı.

Başvurular 1 Ekim tarihine kadar sürecek. İlk etapta, aralarında Demokrat Yargı Derneği'nin desteklediğini açıkladığı, Ankara Cumhuriyet Savcısı İsmail Yalçın, İzmir Hakimi Mustafa Kurtaran, Diyarbakır Hakimi Faruk Özsu, Konya Hakimi Mehmet Taştan, Kazan Hakimi Kemal Şehin ile Ankara İdare Mahkemesi Hakimi Cafer Ergen başvurularını yaptı.

NUH METE DE BAŞVURU YAPTI

Adaylık başvurusunda bulunan diğer hatkim ve savcılar ise şunlar: Menemen Hakimi Ali Atay, Eyüp Cumhuriyet Savcısı Mehmet Demir, Bursa Cumhuriyet Savcısı Özgür Katip Kaya, Samsun 1. Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Hakim Vecdi Seyfi Topbaş, Gaziosmanpaşa Cumhuriyet Savcısı Reha Kaptan, Ankara Cumhuriyet Savcısı Abbas Özden, Ankara Cumhuriyet Savcısı Bilal Gündüz ve İdari Hakim İrfan Cer. Eski Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi Savcısı Nuh Meke Yüksel. ? ANKARA star